اعلام آمار مسافران ایرانی به ترکیه طی ۸ ماهه سال ۲۰۲۵

فراجا: محاسبات نشان داده است در حال حاضر مسافران عازم به خارج حدودا 38 میلیون تومان برای دریافت 500 دلار ارز دولتی هزینه می کنند. در سمت دیگر، نرخ دلار در بازار ارز غیررسمی یا آزاد حول و حوش 110 هزار تومان است.

به گزارش فراجا به نقل از خبر آنلاین، «سفر مجانی به ترکیه، سود چند میلیونی سفر به خارج، رانت دولت به گردشگران ترکیه، ارمنستان و... » این ها تنها قسمتی از محتوای خبری است که طی هفته های اخیر در فضای خبری کشور منتشر می شود. در این گزارش «فرهیختگان» می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که رانت یا یارانه ارزی مسافران خارجی ایران که اینروزها بواسطه شکاف قابل توجه ارز دولتی و ارز بازار آزاد یا غیررسمی روی داده و نقل محافل خبری شده، چقدر است. برپایه آن چه در ادامه شرح می دهیم، حقیقت این است که در فقدان داده های رسمی از میزان ارز تامین شده در قسمت ارز مسافری، محاسبه دقیق حجم کل رانت یا یارانه ارزی دولت دشوار بوده، اما این مورد غیرقابل انکاری است که مسافران خارجی اینروزها سود شیرینی از ما به التفاوت نرخ ارز بازار و نرخ ارز دولتی به جیب می زنند. محاسبات نشان داده است در حال حاضر مسافران عازم به خارج حدوداً ۳۸ میلیون تومان برای دریافت ۵۰۰ دلار ارز دولتی هزینه می کنند. در سمت دیگر، نرخ دلار در بازار ارز غیررسمی یا آزاد حول و حوش ۱۱۰ هزار تومان است. این یعنی هر مسافری که ۵۰۰ دلار ارز مسافرتی می گیرد، در مقایسه با زمانی که مجبور می شد آنرا از بازار آزاد بخرد، ۱۷ میلیون تومان سود کرده است.
۹۰۰ میلیون دلار ارز خدماتی طی ۷ ماه
یکی از روش های محاسبه میزان رانت یا یارانه اعطایی دولت به مسافران، محاسبه تفاوت نرخ ارز بازار با نرخ ارز مسافرتی دولتی است. دراین خصوص، نهادهای رسمی هنوز آمار قابل استنادی از وضعیت اختصاص ارز مسافرتی طی سال جاری منتشر نکرده اند. داده های این بخش در قالب ارز بخش خدمات می آید که خود آن بخش، طیف وسیعی از بخش های دارای اولویت اختصاص و تامین ارز را در بر می گیرد. طبق آن چه در وبسایت مرکز مبادله آمده، ارز بخش خدمات به ۶۳ مورد تعلق می گیرد که ازجمله آنها میتوان به این موارد اشاره داشت. ارزدرمانی، ارز مأموریت غیرثابت (کوتاه مدت)، ارز دانشجویی، هزینه فرصت مطالعاتی اعضای هیات علمی، هزینه چاپ مقالات علمی در خارج از کشور (دولتی)، هزینه فدراسیون ها و باشگاه های ورزشی، هزینه اشتراک نشریات خارجی، هزینه برگزاری همایش های بین المللی (دولتی)، هزینه شرکت در دوره های آموزشی و پژوهشی خارج از کشور، ارز مسافرتی هوایی، زمینی، ریلی و دریایی، هزینه اعزام زوار به حج تمتع و عمره، هزینه اعزام زائرین به عتبات عالیات، رانندگان بخش حمل و نقل بین المللی و ده ها مورد دیگر.
براساس گزارش های مرکز مبادله ارز و طلای ایران، در سال ۱۴۰۳ مجموع ارز تامین شده در قسمت خدمات، یک میلیارد و ۲۸۲ میلیون دلار بوده است. امسال نیز بر اساس گزارش مرکز مبادله، از شروع فروردین امسال تا ۲۶ مهرماه مجموعاً ۸۹۲ میلیون دلار ارز برای بخش خدمات تامین شده است. در عین حال، معین نیست از رقم نزدیک به ۹۰۰ میلیون دلاری ارز تامین شده بخش خدمات، چه مقدار از آن در ارتباط با ارز مسافرتی بوده است.
سفر ۲ میلیون ایرانی به ترکیه طی ۸ ماهه سال ۲۰۲۵
روش دوم برای محاسبه رانت یا یارانه اعطایی دولت به مسافران، محاسبه تعداد مسافران خارجی و تفاوت نرخ ارزی است که این مسافران از ارز دولتی بهره برده اند. گزارش های داخلی ایران از تعداد گردشگران ایرانی به خارج رفته معمولا با تأخیر زمانی چندماهه منتشر می شود. برپایه آخرین گزارش مرکز آمار ایران، در بهار امسال ۲ میلیون و ۸۵۵ هزار ایرانی به خارج از کشور رفته اند که نسبت به زمان مشابه پارینه افزایش ۱۰۵ هزار نفری یا نزدیک به ۴ درصدی داشته است.
براساس داده های وزارت گردشگری ترکیه، در ۸ماهه سال ۲۰۲۵ تعداد یک میلیون و ۹۴۵ هزار توریست ایرانی وارد ترکیه شده اند که ۱۵۷ هزار نفر نسبت به زمان مشابه سال قبل کاهش نشان داده است. این آمارها خیلی قابل تأمل است. تعداد ایرانی هایی که در ۸ماهه سال ۲۰۲۵ به عنوان توریست به ترکیه سفر کرده اند، از کل گردشگران ۱۲ ماهه سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۱ بیشتر بوده است. همینطور رکورد سفر گردشگران ایرانی به ترکیه در ۱۲ ماهه سال قبل شکسته شده است و نزدیک به ۳.۳ میلیون ایرانی از ترکیه بازدید کرده اند.
این آمارها نکته مهمی را نشان می دهد، این که تعداد گردشگران ایرانی بازدیدکننده از ترکیه طی سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۴ به طور عمده در سال هایی افزایش شایان توجهی داشته که سیستم ارزی ایران چندنرخی بوده یا نرخ ارز جهش های قابل توجهی را تجربه کرده است. سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱، سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹، سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ ازجمله سال هایی بوده اند که نرخ ارز بواسطه تحریمها و موارد دیگر افزایش شایان توجهی داشته که نتیجه آن، دو اتفاق بوده است. اولی، ایجاد رانت برای مسافران بوده که تعدادی از افراد آن هم مسافراولی ها را تشویق کرده از عواید این رانت ارزی برای سفر استفاده نمایند. دومی، کاهش توان مالی گردشگران بعد از جهش ارزی بوده که بواسطه ارزان تر بودن مقاصد گردشگری ترکیه، به این کشور سفر کرده اند. در ادامه با ترکیب داده های بالا تاحدودی میتوان برآورد کرد که دولت طی ۷ ماهه سال جاری چه مقدار یارانه به مسافران خارجی اعطا کرده است.
سود ۱۷ میلیونی هر مسافر
برای این که بتوان مقدار رانت یا یارانه ارزی مسافران خارجی را برآورد کرد، در اینجا نیاز است سود هر فرد از خرید ۵۰۰ دلار ارز دولتی را نیز محاسبه نماییم. محاسبات نشان داده است مسافران اکنون حدود ۳۸ میلیون تومان برای دریافت ۵۰۰ دلار ارز دولتی پرداخت می کنند که براین اساس، نرخ هر دلار مسافرتی برای مسافر حول وحوش ۷۶ هزار تومان تمام می شود. با درنظر گرفتن دلار بازار یا دلار غیررسمی که در ایام اخیر حول وحوش ۱۱۰ هزار تومان بوده، تفاوت ۳۴ هزار تومانی در هر دلار برای مسافر بین ارز دولتی و ارز آزاد وجود دارد. یعنی اگر فردی ۵۰۰ دلار ارز دولتی بگیرد، عملا ۱۷ میلیون تومان سود نسبت به زمانی که ارز را از بازار آزاد می خرید، سود کرده است.
اما در سمت دیگر نیز مرور داده های نرخ ارز از شروع سال جاری تا حالا نشان داده است دلار بازار آزاد یا غیررسمی در آغاز فروردین امسال حول وحوش ۱۰۰ هزار تومان بوده که این مقدار در مقاطعی از اردیبهشت حدود ۸۲ تا ۸۴ هزار تومان، در خرداد ۸۳ تا ۹۳ هزار تومان، در تیرماه بین ۸۶ تا ۹۱ هزار تومان، در مردادماه بین ۹۳ تا ۹۵ هزار تومان، در شهریور بین ۹۵ تا ۱۰۰ هزار تومان و در مهرماه نیز تا حالا بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان بوده و در مقاطعی بیشتر از این عدد نیز ثبت شده است. براین اساس، اگر عدد میانگینی را برای نرخ دلار در ۷ ماهه امسال درنظر بگیریم، به عدد ۹۵ هزار تومان از شروع سال تا حالا می رسیم. یعنی دولت از شروع سال تا حالا به طور متوسط ۲۰ هزار تومان به مسافران خارجی یارانه داده است.
۹ همت یارانه برای مسافران خارجی؟
واقعیت این است که رانت یا یارانه ارزی مسافران خارجی مبحث واضح و قابل مشاهده ای است. روزانه صدها مسافر از ۵۰۰ دلار ارز مسافرتی که دولت برای سفر خارجی می دهد، استفاده می نمایند. شرط دریافت این ارز این است که فرد حتما بلیت سفر به مقصد مورد نظر خویش را در اختیار داشته باشد و آنرا به بانک عرضه نماید. در مدت ۳۶۵ روز فقط برای یک سفر به خارج از مرزهای کشور سهمیه ارز مسافرتی به فرد تعلق می گیرد و فقط جهت یک مقصد می تواند ارز مسافرتی دریافت کند. برای دریافت ارز مسافرتی، متقاضی دریافت ارز شخصاً باید رجوع کند. در یک خانواده، همه اعضای خانواده باید برای دریافت ارز متعلق به خودشان مراجعه نمایند. بر این اساس، بر خلاف آن چه که برخی بلاگرها در فضای مجازی تبلیغ می کنند، بدون انجام سفر از جانب فرد، دریافت ارز مسافرتی کاملا غیر ممکن است.
پس از مقدمه هایی که گفته شد، در اینجا لازم است برای برآورد آثار اقتصادی رانت یا یارانه ارزی مسافران خارجی به برخی داده ها اشاره نماییم. حقیقت این است که محاسبه رانت یا یارانه ارزی مسافرت خارجی نسبتاً مبحث دشواری است. دلیل آن هم فقدان مهم ترین داده ضروری جهت محاسبه، یعنی مقدار ارز تخصیصی به کل مسافران (مجموع ارز مسافرتی تامین شده از شروع سال) است. این داده به چه کار می آید؟ با توجه به این که هر مسافر فقط سالی یک مرتبه می تواند از ۵۰۰ دلار ارز مسافرتی دولتی استفاده نماید، به همین دلیل اگر مبنا را تعداد مسافران خارج رفته درنظر بگیریم، از آنجاییکه برخی مسافران طی سال چندین بار به خارج می روند، عملا این شاخص کارآمدی خویش را از دست می دهد.
برای مثال، برمبنای داده های وزارت گردشگری ترکیه، طی ۸ماهه امسال ۲ میلیون توریست ایرانی از ترکیه بازدید کرده اند. حال اگر هرکدام از این گردشگران ۵۰۰ دلار از دولت ایران ارز دریافت کرده باشند، مجموعاً ارز دریافتی این افراد به یک میلیارد دلار خواهد رسید. این درحالی است که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران امسال طی ۷ ماه، کل ارز تامین شده بخش خدمات که شامل ۶۳ مورد ازجمله ارز مسافرتی است، نزدیک به ۹۰۰ میلیون دلار بوده است. پس عملا محاسبه رانت یا یارانه ارزی مسافران در فقدان آمارهای رسمی نسبتاً دشوار است. «فرهیختگان» صرفا برای نشان دادن درشتی عدد یارانه ارزی، یک فرض را در اینجا مطرح می کند. بیایید فرض نماییم از کل ۲ میلیون مسافری که امسال در ۸ماهه ۲۰۲۵ به ترکیه رفته اند، حدود ۵۰ درصد از آنها برای بار اول به این کشور رفته و ۵۰ درصد مابقی حداقل دو یا چند بار به ترکیه سفر کرده اند. براین اساس میتوان گفت از آن دو میلیون نفر، حدوداً یک میلیون نفر ممکنست یک مرتبه ارز مسافرتی ۵۰۰ دلاری از دولت دریافت کرده باشند که این رقم معادل ۵۰۰ میلیون دلار ارز مسافرتی خواهد بود. از سوی دیگر، گفته شد که دولت امسال در ۷ ماهه حدود ۹۰۰ میلیون دلار ارز خدمات تامین کرده است. اگر از این رقم نیز ۵۰ درصد آن صرف ارز مسافرتی شده باشد، عملا ۴۵۰ میلیون دلار ارز مسافرتی به مسافران داده شده است.
ما در این گزارش فرض را همین عدد ۴۵۰ میلیون دلار درنظر می گیریم. با احتساب این که ۴۵۰ میلیون دلار طی ۷ ماهه امسال ارز ۵۰۰ دلاری به مسافران داده شده باشد و اگر میانگین نرخ دلار آزاد را در ۷ ماهه امسال حدود ۹۵ هزار تومان درنظر بگیریم، هر مسافر حدود ۲۰ هزار تومان از تفاوت قیمت دولتی و بازار آزاد سود کرده است. اگر ۲۰ هزار تومان سود یا یارانه ارزی (تفاوت نرخ بازار آزاد با نرخ ارز دولتی مسافری) را در عدد ۴۵۰ میلیون دلار ضرب نماییم، به عدد ۹ هزار میلیارد تومان می رسیم که تفاوت دلار بازار آزاد و دلار مسافری دولتی بوده که عاید مسافران شده است. در هر حال، این اعداد به سبب فقدان داده های رسمی ارزیابی شده و ممکنست خطاهایی نیز داشته باشد؛ اما نمی توان اصل سود یا یارانه ارزی اعطایی برای مسافران خارجی را انکار کرد.
مسافران ترکیه چقدر سود می کنند؟
طی روزها و هفته های اخیر بلاگرهای زیادی از سودهای چندمیلیونی سفر به خارج از کشور و خصوصاً به کشورهای همسایه و ترکیه محتوای تصویری تولید می کنند. بررسی های «فرهیختگان» نشان داده است در حال حاضر ارزان ترین تورهای لحظه آخری ترکیه حدوداً ۱۷ میلیون تومان بوده که شامل بلیط رفت و برگشت، صبحانه و اقامت در هتل های ارزان است. این تور ۳ روزه بوده و سایر هزینه ها ازجمله هزینه نهار و شام و سایر هزینه های مازاد بر عهده مسافر است. براین اساس باید به رقم ۱۷ میلیون تومان ارقام دیگری ازجمله نهار و شام را اضافه نماییم. البته این نکته نیز قابل ذکر است که ۱۷ میلیون تومان کف قیمت تور بوده و اعداد بعضاً به ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان و بالاتر نیز می رسد. در هر حال، اگر فرد نخواهد هزینه های جانبی ازجمله خریدهای شخصی، سوغات و... بخرد، با ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان می تواند یک سفر معمولی به ترکیه داشته باشد. حالا ارزش دلار دولتی در بازار چقدر است؟ با احتساب نرخ فعلی ۱۰۹ تا ۱۱۰ هزار تومان، دلار مسافرتی در بازار حدود ۵۵ میلیون تومان می ارزد.
درنهایت، مقصود از گزارش حاضر این نیست که دولت مانع سفر گردشگران ایرانی شود، اما بنظر می رسد نیازهای ارزی کشور در همین بخش خدمات که شامل ۶۳ مورد بوده، طیف متنوعی از نیازهای درمانی، نیازهای علمی، تحقیقاتی و پژوهشی، فرهنگی، ترانزیتی، ورزشی، پزشکی و... را شامل می شود که میتوان ارز بخش خدمات را با اولویت این بخش ها اختصاص و تامین کرد و نهایتا برای سفرهای با هدف گردشگری، از ارز توافقی که حالا صاحب سامانه و تالار رسمی در مرکز مبادله است، استفاده کرد.

منبع: faraja.ir

1404/07/30

16:46:04

0.0 / 5

تگهای خبر: آموزش , آنلاین , اقامت , بازار

این پست فراجا را می پسندید؟

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این پست فراجا

نظر شما در مورد این پست فراجا

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۳ بعلاوه ۳